پرسش و پاسخ ابتدایی در مورد کسر میزان یا میزان‌نما
میزان چیست؟
برای درک میزان‌نما یا کسر میزان لازم است ابتدا بدانیم میزان چیست. موسیقی را به واحد‌های زمانی منظمی تقسیم می‌کنند و این واحدها را با خطی عمودی از هم جدا می‌کنند. به هر کدام از این واحدها یک میزان گفته می‌شود.
کسر میزان (میزان‌نما) چیست؟
دو عدد است که روی هم نوشته می‌شوند و حامل مفاهیمی در مورد هر قطعه موسیقی‌ست.
کسر میزان (میزان‌نما) را کجای نوشتار موسیقی می‌توانید پیدا کنیم؟
کسر میزان یا میزان‌نما در ابتدای قطعات موسیقی و بعد از کلید (کلیدِ سُل، کلیدِ فا یا هر کلید دیگر) می‌آید.
چطور تلفظ می‌شود؟
بدون هیچ اضافه‌ای دو عدد را پشت هم می‌خوانیم. یعنی برای میزان‌نمای بالا می‌گوییم: چهارچهار (مثل کسر نمی‌گوییم چهارچهارُم)
چرا هر بار اسم‌های مختلفی برایش استفاده می‌کنیم؟
شکل میزان‌نما (دو عدد روی هم) شبیه کسر در ریاضی‌ست، شاید به همین خاطر از گذشته به آن کسر میزان می‌گویند. به دو دلیل برخی از تئوریسین‌های موسیقی و موسیقی‌دان‌های ایرانی پیشنهادات دیگری برای نام‌گذاری این نشانه دارند.
- نام «کسر میزان» کارکرد این نشانه را به روشنی منتقل نمی‌کند.
- نام معمول این نشانه در زبان انگلیسی «Time signature» است و می‌شود ترجمه صحیح‌تری از آن ارایه داد.
از همین رو نام‌های دیگری برای این نشانه پیشنهاد شده است که گاهی گویاتر هستند. نام‌هایی مانند میزان‌نما، زمان‌نما، نشانه‌ی میزان، عدد میزان و شاید نام‌های دیگری که نگارنده از آنها بی‌اطلاع است. در هر حال، هر کدام از این اسم‌ها را شنیدید، بدانید که قصد همان چیزی‌ست که در این نوشته در موردش حرف می‌زنیم.
چرا از میزان‌نما (کسر میزان) استفاده می‌کنیم؟
در نگاه اول کارکرد میزان‌نما (کسر میزان) نشان دادن تقسیمات زمانی قطعه و یا به عبارت دیگر مشخصات هر میزان است. از نگاهی دیگر کارکرد اصلی میزان‌نما، مشخص کردن محل ضرب‌های موکد (قوی) در موسیقی‌ست.
درک میزان‌نما
برای اینکه بفهمیم میزان‌نما چه چیزی را نشان می‌دهد، هر کدام از دو عددش را جداگانه بررسی می‌کنیم.
عدد پایین
پیش از این در بخش آموزش والدین به مفهوم ارزش زمانی نت‌ها (دیرند) و شیوه نمایش‌شان در نوشتار موسیقی پرداخته‌ایم. در این جا یاد می‌گیریم که هر کدام از این دیرندها یک عدد منحصر به فرد دارند. چیزی مثل یک کد. برای مثال کدِ مربوط به نت سیاه عدد چهار است؛ یا کد مربوط به نت چنگ عدد هشت است. این کدها را از طریق جدول زیر می‌توانید پیدا کنید. خبر خوب اینکه لازم نیست همه را به خاطر بسپارید. در اکثر قطعات (مخصوصا قطعاتی که در دوره ارف-شولورک) میزان‌نماهایی استفاده می‌شود که عدد پایین‌شان ۴ (سیاه) یا ۸ (چنگ) و به ندرت ۲ (سفید) است. پس به خاطر سپردن همین دو (یا سه) مورد کافی است. اگر فراموش‌شان کردید می‌توانید به این جدول مراجعه کنید.
| نام | شکل در نوشتار موسیقی | کد برای عدد پایین میزان‌نما |
|---|---|---|
| گرد |  | 1 |
| سفید |  | 2 |
| سیاه |  | 4 |
| چنگ |  | 8 |
| دولاچنگ |  | 16 |
عدد بالایی
عدد بالایی تعداد نت (همان نتی که کدش در عدد پایین آمده) در هر میزان را نشان می‌دهد؛ همین! حالا که معنی هر دو عدد را می‌دانیم می‌توانیم بفهمیم هر میزان‌نما (کسر میزان) چه معنی‌یی می‌دهد. جدول پایین را ببینید.
| میزان نما | نت به جای عدد پایین | توضیح |
|---|---|---|
 |  | دو نت سفید در هر میزان |
 |  | دو نت سیاه در هر میزان |
 |  | سه نت سیاه در هر میزان |
 |  | چهار نت سیاه در هر میزان |
 |  | شش نت چنگ در هر میزان |
 |  | نه نت چنگ در هر میزان |
 |  | پنج نت سیاه در هر میزان |
از مجموعه گفتارهای آموزشی : این مجموعه برای آموزش منظم و یا مراجعه‌های گاه‌به‌گاه والدین کودکانِ حاضر در دوره‌های موسیقی کودک طراحی شده‌است. این مقالات کوتاه آموزشی به مرور افزایش و بهبود خواهند یافت. در صورت نیاز به آموزش عناوینی که اکنون در سایت موجود نیست، مشاهده ایراد و یا تمایل به ارایه پیشنهاد از صفحه ارتباط با من استفاده نمایید.
برای مطالعه بیشتر در زمینه تئوری موسیقی می‌توانید به کتاب مصطفی‌کمال پورتراب با نام «تئوری موسیقی» (لینک خرید) یا کتاب «تئوری بنیادی موسیقی» نوشته پرویز منصوری (لینک خرید) مراجعه کنید. کتاب تئوری بنیادی موسیقی که من ترجیحش می‌دهم، ممکن است در نوبت‌های مختلف چاپ رنگ جلدش عوض شود. این نسخه‌ها با هم تفاوتی ندارند.
بایگانی گفتارهای آموزشی
بخش | گفتار
ساختار گفتارهای آموزشی سایت در حال تغییر و بهبود است. این تغییرات برای ایجاد سهولت گسترش و افزایش این گفتارها و همینطور دسترسی آسانتر مخاطبان در حال انجام است. به مرور همه‌ی گفتارها به این بخش افزوده خواهند شد.