این یادداشت در مورد آلبوم رنگین کمون به آهنگسازی ثمین باغچه‌بان شروع یک مجموعه است. قصد دارم تلاش کنم در تعدادی از این یادداشت‌ها آثار منتشرشده موسیقی کودک را به پدر و مادرها (حداقل پدر و مادرهای شاگردان خودم – بخش والدین سایت) معرفی کنم. در راستای این هدف و با توجه به مخاطبین مجموعه، در یادداشت‌ها بررسی فنی آثار انجام نمی‌شود.
آلبوم‌های شنیدنی و آلبوم‌هایی برای نواختن
آثار موسیقی کودک موجود معمولا با یکی از این اهداف نوشته و ضبط می‌شوند. کارهایی که نوشته می‌شوند که بچه‌ها بشنوند و از آن لذت ببرند. درست مثل موسیقی کوش کردنِ معمول بزرگترها؛ و کارهایی که با قصد استفاده در روند آموزش موسیقی نوشته می‌شوند و توسط بچه‌ها و با سازهای معمول موسیقی کودک (مثل سازهای ارف و ریکوردر) و یا مراحل ابتدایی سازهای دیگر قابل نواختن هستند. هر کدام از این رویکردها مزایا و معایبی دارند، ولی بدیهی است که هر دو دسته این آثار مورد نیاز هستند و در هر دو، کارهای ارزشمندی انجام شده است. قصد دارم در این مجموعه یادداشت‌ها از هر دو مجموعه کارهایی را معرفی کنم و البته یادآوری بکنم که اثر مورد بحث هر بار، از کدام دسته است.
آلبوم رنگین کمون
این مجموعه از معدود مجموعه‌هایی است که هم شنیدنی‌ست و هم برای نواختن نوشته شده است. قطعاتی در مجموعه «رنگین کمون» وجود دارد که وارد روند معمول و رپرتوار (مجموعه قطعات) موسیقی کودک ایران شده‌اند و همین طور قطعاتی وجود دارد که راهشان به موسیقی همه‌پسند باز شده و بارها توسط نوازندگان اجرا و توسط خوانندگان بازخوانی شده‌اند و خیلی از بزرگترها، نه از جنس خاطره و نوستالژی (که در مورد موسیقی‌های کودکی‌مان ایجاد می‌شود)، بلکه خود موسیقی را دوست دارند.
به جز ارزش موسیقایی مجموعه، شعرهای استفاده شده هم کودکانه، زیبا و بالاتر از متوسط سطح موجود اشعار موسیقی کودک است.
قطعات مجموعه رنگین کمون
قطعات این مجموعه عبارتند از:
– نوروز تو راهه
برای بزرگترها یکی از شنیده‌شده‌ترین، و برای بزرگترها و بچه‌ها یکی از محبوب‌ترین قطعات مجموعه.
– روز برف‌بازی
یکی از قطعات مشهور و معمول در کلاس‌های موسیقی کودک امروز است.
– گنجشک و برف و بارون
– ترن قشنگ من
گمان می‌کنم بیشتر از تمامی قطعات مجموعه در کلاس‌ها و کنسرت‌ها موسیقی کودک نواخته شده‌است.
– جای آهو
– گربه‌ای که مادره
– کرنگ بلا
در سطوح پیشرفته‌تر موسیقی کودک و یا گروه‌های سنی بالاتر (بیش از ۷ یا ۸ سال) بسیار قطعه محبوبی‌است.
– عروسک جون
بعد از ترن قشنگ من، گمان می‌کنم این قطعه محبوب‌ترین در کلاس‌های موسیقی کودک است.
– پنج‌تا نقاشی
– باغ ما پرچین داره
این قطعه که در مورد ایران و با ایده وطن دوستانه نوشته شده، همچون کرنگ بلا در سطوح پیشرفته و گروه‌های سنی بالاتر در موسیقی کودک قطعه محبوبی‌ست.
نشر
این مجموعه به صورت سی‌دی صوتی و همینطور به صورت کتاب (همراه سی‌دی) توسط نشر ماهور منتشر شده‌است. در کتاب هم شعر قطعات و هم نت ملودی اصلی قطعات چاپ شده‌است که امکان نواختن قطعات را فراهم می‌کند. می‌توانید این مجموعه را از شهرکتاب‌ها و دیگر کتاب‌فروشی‌های بزرگ و معتبر تهیه کنید. جز آن در زمان نوشته‌شدن این یادداشت می‌توانید مجموعه را از سایت بیپ‌تونز دانلود کنید.
اطلاعات بیشتر
مجموعه رنگین کمون (منتشر شده در بهار ۱۳۵۷) توسط آقای ثمین باغچه‌بان آهنگسازی شده است. ثمین باغچه‌بان که پسر جبار باغچه‌بان، بانی مدرسه ناشنوایان در ایران بود، نوازنده ابوا و تحصیل‌کرده آهنگسازی بود. کارهای ثمین باغچه‌بان جز موسیقی کودک شامل آثار موسیقی کلاسیک است. همسر آقای ثمین باغچه‌بان، خانم اولین باغچه‌بان (که اهل کشور ترکیه بودند و در مدت تحصیل ثمین باغچه‌بان در ترکیه با هم آشنا شده‌بودند) در این مجموعه به عنوان سرپرست و رهبر گروه کر (همسرایان میترا) و همچنین به عنوان خواننده (متسوسپرانو) حضور دارد.
زوج دیگری نیز در ضبط این مجموعه مشارکت داشته‌اند. توماس کریستین داویدز و بهجت قصری. توماس کریستین داویدز پس از ازدواج با بهجت (منصوره) قصری به ایران آمده بود و ضمن تدریس موسیقی در دانشگاه تهران به رهبری ارکستر نیز مشغول بود. مجموعه رنگین‌کمون به رهبری داویدز و با شرکت اعضای ارکستر سمفونیک رادیو وین ضبط شده‌است. بهجت قصری نیز که تحصیل‌کرده آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای وین بود، در این مجموعه به عنوان خواننده (سپرانو) حضور داشته‌است.
تصویرسازی جلد سی‌دی (در اصل در زمان انتشار صفحه گرامافون) و همچنین کتاب بر عهده تصویرساز شناخته شده، پرویز کلانتری است که احتمالا کارهایش در کتاب‌های درسی (روباه و زاغ، مرغابی‌ها و لاک‌پشت و … ) خاطرتان هست.
بهتاش داورپناه
مرداد ۱۳۹۶